Meme Kanseri
Meme kanseri kadınlarda görülen kanserler arasında ilk sırada yer almaktadır. Her 8 kadından birinde hayat boyu kansere yakalanma riski vardır. Meme kanseri, meme dokusunu oluşturan hücrelerden bazılarının değişime uğraması ve kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
Meme dokusunun herhangi bir yerinden kaynaklanabilir. En sık meme kanallarından kaynaklanan ve duktal kanser denen kanser tipinde görülür. Süt üreten bezlerden köken alan tipi ise lobüler kanserlerdir ve ikinci sıklıkta görülür. Ayrıca memenin diğer dokularından kaynaklanan ve daha nadir görülen medüller, tübüler, müsinöz gibi tipleri de vardır.
Memede gelişen kanserli doku, önce yakın çevresine daha sonra memeye yakın lenf bezlerine yayılıyor. Eğer zamanında tanı konulup tedavi edilmezse, kanser diğer organlara yayılarak tedaviyi daha zor hatta olanaksız hale getirebiliyor.
İlerleyen yaşlarla beraber görülme sıklığı artsa bile, meme kanserinin farkında olmak ve meme kanserinden korunmak için dikkat etmemiz gereken durumlardan bazıları şunlardır:
• Sigara ve alkol gibi kanser yapıcı maddelerden uzak durmak,
• Sağlıklı beslenmek ve düzenli spor yapmak,
• İdeal kiloyu korumaya özen göstermek,
• Bebek sahibi olan anneler için ilk 6 ay emzirmek,
• Çok geç yaşta anne olmamak,
• Hormon ilaçlarının kullanımına dikkat etmek.
Meme Kanseri Risk Faktörleri
• Kadın olmak,
• 50-70 yaş arasında ve menopoz sonrası dönemde olmak,
• Ailesinde meme kanserine yakalanmış akrabaları olmak, (Akrabalık derecesi ne kadar yakın ve meme kanserli akraba sayısı ne kadar fazlaysa risk o kadar yükselir).
• Daha önce meme kanserine yakalanmış olmak,
• Adet başlama yaşının erken, menopoz yaşının geç olması,
• Hiç doğum yapmamış olmak,
• İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapmak,
• Doğum yapmış fakat bebeğini emzirmemiş olmak,
• Uzun süreli hormon tedavisi almak,
• Modern şehir yaşamı ortamında yaşamak,
• Sigara ve tütün ürünleri kullanmak,
• Şişmanlık; özellikle menopoz sonrası fazla kilo almak ve doymuş yağlardan zengin gıdaları fazla miktarda tüketmek,
• Fiziksel aktivite azlığı.
Meme Kanserinin Belirtileri
Günümüzde meme kanseri belirtilerinin çoğu, kişinin kendi kendini muayenesi sırasında veya tesadüfen görmesi şeklinde fark ediliyor. Kanserli kitleler nispeten daha sert, düzensiz kenarlı, yüzeyi pürtüklü görünüyor ve meme dokusu içinde rahatça oynatılamıyor.
• Memede elle hissedilen bir sertlik veya kitle,
• İki meme arasında son dönemde ortaya çıkan asimetri,
• Meme başında veya meme cildinde içe doğru çekinti,
• Memede kızarıklık, yara, egzama, kabuklanma, çatlama,
• Meme cildinde portakal kabuğuna benzer görünüm,
• Meme başında şekil veya yön değişikliği,
• Memede olağan dışı şişlik veya boyut artışı,
• Adet dönemlerinde memede rastlanabilenden farklı karakterde ağrı,
• Meme başından akıntı; özellikle pembe, kırmızı renkte,
• Koltuk altında sertlik, şişlik veya kitle.
Kendi Kendini Muayene Etme
Meme kanserlerinin yüzde 70’ini hastalar kendi memelerini incelerken veya muayene ederken buluyor. Bu yüzden 20 yaşından sonra kadınlar; ayda bir kez, adet bitimi sonrası dönemde tercihen ayna karşısında kendi memelerini gözlemlemeli ve elleriyle memelerini ve koltuk altlarını yoklamalılar. Herhangi bir değişiklik fark ettiklerinde ise, en kısa sürede doktora başvurmaları gerekir.
Kendi kendini muayene ederken izlememiz gereken adımlar:
Birinci Adım: Muayeneye önce ayna karşısında başlanır. Eller bele konularak önce memelerin simetrik olup olmadığı kontrol edilir. Memelerde görünür bir kitle araştırılır, meme derisinde herhangi bir çöküntü veya renk değişikliği olup olmadığına bakılır.
İkinci Adım: Eller yukarı kaldırılarak aynı incelemeler tekrarlanır.
Üçüncü Adım: Daha sonra yatarak muayeneye geçilir. Muayeneye önce sağ memeden başlanır. Daha rahat muayene edebilmek için sağ omuz-sırt altına küçük bir yastık konulur. Sağ el başın arkasına yerleştirilir.
Dördüncü Adım: Muayene sol elin 2-3 parmak ucu ile gerçekleştirilir. Meme başı çevresinden başlayarak ve meme dokusuna hafifçe bastırarak saat yönünde halkasal hareketler ile herhangi bir duyarlılık veya kitle olup olmadığı kontrol edilir. Tüm meme muayene edildikten sonra koltukaltına bakılır. Sol meme ve koltukaltı da benzer şekilde değerlendirilir.
Doktor Muayenesi
Memeleriyle ilgili hiçbir şikayeti olmasa da her kadının 20-40 yaş arası 3 yılda bir, 40 yaşından sonra ise yılda bir kez klinik meme muayenesi için bir genel cerraha muayene olması gerekiyor.
Görüntüleme yöntemleri
Meme görüntülemesinin amacı meme kanserini mümkün olan en erken evrede saptamaktır. Teknolojik gelişmelere ve özellikle tarama mamografisinin yaygınlaşmasına paralel olarak, elle hissedilmediği halde görüntüleme yöntemleri ile saptanabilen meme kanseri olgularında belirgin artış görülmektedir.
Tedavi Yöntemleri
Meme kanserinin tedavisindeki başarı şansı, kanserin ne kadar erken evrede yakalandığı ile doğrudan ilişkilidir.
Meme kanseri tedavisinin en önemli bölümünü cerrahi tedavi oluşturmaktadır. Ameliyatın amacı, tümörün tamamen vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Cerrahi tedaviye ek olarak tümörün tekrarlamasını (nüks) veya başka organlara yayılmasını önlemeye yönelik tedaviler kemoterapi ve radyoterpidir. Temel olarak 3 ameliyat şekli bulunuyor: Mastektomi, Cilt Koruyucu Mastektomi, Meme Koruyucu Ameliyat.
Meme Kanserinde Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Memede Belirti Hisseden Kadınlar Mutlaka Doktora Başvurmalıdır. Memede sertlik ya da başka bir belirti hisseden kadınların, önceki mamografi sonuçları normal olsa bile, hiç vakit kaybetmeden doktorlarına başvurmaları gerekiyor.
Doç. Dr. Arif EMRE
Genel Cerrahi AD Öğretim Üyesi
